15 Şubat 2012 Çarşamba

Kürtlere Karşı Ayrımcı Deyiş, Deyim ve Atasözleri

Dersim Katliamı (1937) Sonrası Kimsesiz Kalmış Kürt Çocukları
  • "Acemi nalbant Kürt eşeğinde dener kendini."(1): "Mesleğinde yeni olan kimse, ilk denemelerini gözden çıkarılabilecek malzeme üzerinde yapar." anlamına gelen ayrımcı bir atasözü. Aynı atasözünün gayri-Müslimler üzerinden de dillendirildiği görülmektedir.
  • "Ağaçtan maşa, Kürt'ten paşa olmaz.": Kürtleri aşağılamaya yönelik ırkçı bir atasözü.
  • "Alavere dalavere, Kürt Memet nöbete"(2): Kürtleri saf ve cahil olarak gösteren ayrımcı bir deyiş. (Uzun İskender: "Kürt kısmında akıl olmaz derler." Bu laf her Kürde mahsus değil. Bizim Hamo dayıda Mustafa Kemal Paşa aklı vardı yavrum, hiç eksik değil, Mustafa Kemal aklı." Kemal Tahir - Rahmet Yolları Kesti)(3)
  • "Ayıdan post olmaz, Kürt'ten dost olmaz.": Kürtleri aşağılama amacı güden ırkçı bir atasözü.
  • "Çingen çalar, Kürt oynar."(4): Uyumsuz ve karışık yer veya durumu ifade etmek için kullanılan bir deyiş.
  • "Dağlı Türkler": Erken Cumhuriyet döneminde, Kürtlerin aslında dağ Türkleri olduğunu savunan çalışmalar yayımlandı. Örneğin, M. Şerif Fırat'ın 1945'te tamamladığı ve daha sonra Başbakan Cemal Gürsel tarafından övgüyle sunulacak olan "Doğu İlleri ve Varto Tarihi" çalışması, şu cümlelerle başlamaktaydı. "Doğu illerimizin çeşitli bölgelerinde ve en çok dağ eteklerinde, sarp ve arızalı arazide ve yüce dağların çevirdikleri ova ve zengin yaylalarda yaşayan ve bugün çiftçilik ve koyunculukla geçinen eski Türk ve Türkmen aşiretler, bugün Kurmançi ve Zaza dilleriyle söyleştikleri için bunlara Kürt denilmektedir. Gerçekten Türk soyundan olan bu dağlı Türkler..."(5)
  • "Ekrad-ı bed-nihad": Osmanlı Devleti döneminde "kötü huylu Kürtler" anlamında kullanılan ayrımcı bir deyiştir. Ziya Gökalp, 1913'de Türk Yurdu Dergisi'nde, "şehrîlerin tarih kitaplarında kavîm isimleri(ni) daima Etrak-ı bî-idrak, Ekrad-ı bed-nihad gibi tahkirli şekillerde" yazdığını belirtmektedir.(6)
  • "Ekrad-ı vahş": Osmanlı Devleti döneminde kullanılan ve "vahşi Kürtler" anlamına gelen ayrımcı bir deyiş.
  • "En iyi Kürt, ölü Kürt'tür.": Kürt meselesinin gündemde olduğu son 30 yılda gittikçe yaygınlaşarak günlük dilde kullanılagelen bu deyiş, Kürtlere karşı açık ırkçı ve kafatasçı bir söylem geliştirme amacı güder. Aslında bu deyiş, ilk defa, Amerika Birleşik Devletleri'nde George Armstrong Custer'ın generali Philip Sheridan tarafından 1868'de katlettiği Kızılderililer için söylenmiştir.
  • "Eşeğe Kürt demişler, iki hafta saman yememiş.": Kürtlere yönelik ırkçı bir deyiş.
  • "Gördün mü bir Kürt, iki sok bir dürt.": Kürtlere yönelik ırkçı söylemin ortaya attığı bir deyiş.
  • "Herkes sakız çiğner, ama Kürt kızı tadını çıkarır."(7): "Bir işi iştahla ve dikkat çekecek şekilde yapacak olan kişi, o işin meraklısıdır." anlamında kullanılan ayrımcı bir deyiş. (Aynı deyiş, "Çingene kızı tadını çıkarır" şeklinde de söylenmektedir.
  • "Kapına iti, yakana Kürdü bulaştırma.": Kürtleri aşağılayan ırkçı bir deyiş.
  • "Keko": "Dost", "kardeş", "ağabey" anlamına gelen bu Kürtçe kelime, Türkçe'de ırkçı bir anlam kaymasıyla saf, kolayca kandırılabilen, aldatılmaya ve dalga geçilmeye açık anlamında kullanılmaya başlanmıştır.
  • "Kıro": "Erkek çocuk", "genç erkek" anlamına gelen bu Kürtçe kelime, Türkçe'de ırkçı bir anlam kaymasıyla "maganda" kelimesinin yerine kullanılmaya başlanmıştır.
  • "Kürde el ver kol ister, yatmaya yer ister.": Kürtleri yüzsüzlükle özdeşleştiren ırkçı bir atasözü.
  • "Kürde paşalık gelmiş, kılıcını bileğinde sınamış.": Kürtleri aşağılama amacı güden ırkçı bir atasözü.
  • "Kürdü çuvala koymuşlar, matahı dışarıda kalmış.": Kürtlere yönelik ırkçı başka bir atasözü.
  • "Kürdü koyma avluya, Kürt'ten olmaz evliya." / "Kürt'ten olsa da evliya, koyma avluya, ya samı çalar ya sambağa": Kürt'ten ne olursa olsun zarar geleceği anlamına gelen ırkçı bir atasözü.
  • "Kürdün aklı ya kaçarken ya sı... gelir.": Bu argo deyişin Türkler için de söylendiği gözlemlenmektedir.
  • "Kürdün kocayanına keçi güttürürler": Kürtleri aşağılayan ırkçı bir deyiş.
  • "Kürdün yağı çok olursa, hem yer hem yüzüne sürer."(8): Romanlara karşı da dillendirilen bu ırkçı atasözü, Kürtleri açgözlü gösterir.
  • "Kürt, balta ile saat onarır.": Kürtleri cahil gösteren ırkçı bir atasözü.
  • "Kürt, gavura göre Müslümandır.": Kürtleri "kötünün iyisi" olarak gösteren, hem gayri-Müslimleri hem de Kürtleri aşağılayan ırkçı bir deyiş.
  • "Kürt getirdiğini yemez, yemeden de gitmez.": Kürtlere yönelik ırkçı bir deyiş.
  • "Kürt ne bilir bayramı, hor hor içer ayranı.": Yörüklere karşı da kullanılan bu ırkçı deyiş, Kürtleri cahil ve barbar olarak göstermeyi amaçlar.
  • "Kürt yemeğini yer, çarığına bakar.": Kürtleri yalnızca kendi menfaatleri peşinde koşan kimseler olarak gösteren ırkçı bir atasözü.
  • "Laz, Kürdün deniz görmüş halidir": Hem Lazları hem de Kürtleri aşağılama amacı güden ırkçı bir deyiş.
  • "Öcünü deli Kürt kırk yılda almış da, "Oh ne çabuk aldım," diyerek sefasından bayılmış.": İnatçı ve kinci olmanın "Kürt hesabı" olduğunu savunan ırkçı bir atasözü. Ör: Çerçi Süleyman: "İnat adam oldun mu, ayrıca deve kinli olursun. Kürt hesabı: Öcünü deli Kürt kırk yılda almış da, "Oh ne çabuk aldım," diyerek sefasından bayılmış. Kin güden adam inat olacak ki kendine yapılanı bir vakit unutmayacak..." (Kemal Tahir - Rahmet Yolları Kesti)(9)
* Bu kategoriye katkıda bulunan Eleştirel Günlük, Elfe Dante, Özden, Sadık Ahmet Odabaş ve ozguniloğlu'ya teşekkür ederim.

1. Ömer Asım Aksoy, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 2 Deyimler Sözlüğü, İstanbul: İnkilap Kitabevi, m. 15.
2. Hulki Aktunç, Türkçe'nin Büyük Argo Sözlüğü, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1. Baskı, 1998, s. 35.
3. Kemal Tahir, Rahmet Yolları Kesti, İstanbul: İthaki Yayınları, 4. Baskı, 2011, s. 41.
4. Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Karaman Halk Kültürü, Atasözleri ve Deyimler, http://www.karamankulturturizm.gov.tr/
5. M. Şerif Fırat, Doğu İlleri ve Varto Tarihi, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Dördüncü Baskı, 1981, s. 11.
6. Metin Çınar, Anadoluculuk Hareketinin Gelişimi ve Anadolucular ile Cumhuriyet Halk Partisi Arasındaki İlişkiler (1943 - 1950), Ankara: (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi, 2007, s. 35.
7. Aksoy, m. 1440.
8. A.g.e., m. 1957.
9. Tahir, s. 59.

Kırzıoğlu M. Fahrettin - Her Bakımdan Türk olan Kürtler (bknz: "Dağlı Türkler" deyişi)

48 yorum:

  1. Üstte yazdiklariniz gerek medyada olsun gerekse günlük yasantimizda maalesef sürekli olarak karsimiza cikan deyisler. Birde eger mümkünse Kürtlerin Türklere karsi ayrimci sözlerini bulabilir misiniz? (dogrusu bulabileceginizi pek sanmiyorum, ve muhtemelen insanlara Türkiyede yapilan ayrimcilik hakkinda fikir verecektir)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aslında, bu fikir benim de aklıma gelmişti. Bu konuda, araştırma yapacağım. Kürtçe'deki Türklere karşı ırkçı deyişleri bilen arkadaşlar, bu konuda yardımcı olabilirler.

      Sil
    2. deyimlerden bazıları maalesef bazı kürtler için doğru cuk oturmuş ırkçı bulmadım pek.

      Sil
    3. Aynı şekilde, Türklere karşı olan deyişler de bazı Türkler için cuk oturacaktır. Sanırım, sorgulamamız gereken nokta, insanların ırk, din, dil, ten gibi niteliklere göre sınıflandırılıp sınıflandırılamayacağıdır.

      Sil
    4. Çok da güzel sınıflandırılır

      Sil
    5. Kurtlerin turkler icin irkci atasozu yapacaklarina bende inanmiyorum. Bomba patlatmak askerimizi polisimizi sehit etmek sivil halki katletmek zaten tum vakitlerini aliyodur.

      Sil
    6. Bu yazdığını senin cahilliğine veriyorum. Kürtlerle teroristleri karıştırıyorsun onlar asla bir tutulmazlar.bende bir kürt olarak bu vatanın insanıyım.unutma ki 15 temmuz hainleri de türk bu da türklerin hain darbeci olduğu anlamına gelmiyor bu durumu anlata bildiysen ne mutlu bana ırçılık yapmaya gerek yok

      Sil
    7. Peki madem ki kürtlerle teröristleri karıştırıyoruz peki niye terörist partisini destekliyorlar illa eline silah alıp askerimize kurşun sıkmasına gerek yok ona destek olmakta hainliktir hdp ye oy vermeyen kürtler dir terörist olmayan

      Sil
  2. Kürtçe genç ve genç erkek anlamına gelen kıro kelimesinin, ayrımcı ve aşağılayıcı bir anlam kaymasıyla kötü gördüğümüz her şeyi kapsayan bir sıfata dönüşmesi. Aynı şekilde dost anlamına gelen keko'nun da kolayca kandırılabilen, aldatılmaya ve dalga geçilmeye açık anlamlarına kayması....

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Elfe, bu iki kelime de gerçekten çok önemliydi. Bunları, size teşekkür ederek, metine ekledim. Tekrar teşekkür ederim...

      Sil
    2. Kıro: Cro-magna'dan gelir. Antropolojidir kaynağı yani. Gelişmemişliği, kabalığı simgeler.
      Genç benim bildiğim ciwan'dır Kürtçe.

      Sil
    3. Kıroyu kûroya benzetmisler burda

      Sil
  3. "Kürt beynine dürt" diye bir soylem de duymustu.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kesinlikle metne eklenmesi gereken bir söylem. Biraz daha araştırıp metine ekleyeceğim. Tekrar teşekkürler katkınız ve ilginiz için Eleştirel Günlük...

      Sil
    2. Bu söylemi, size teşekkür ederek, metine ekledim.

      Sil
  4. Merhaba blogunuzu çok beğendim,

    bi de şöyle bişey var:

    ''Kürt gavura göre müslümandır''

    Sağlıcakla kalın......

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Blogu beğenmenize çok sevindim, bahsettiğiniz deyişi metine ekledim, teşekkürler...

      Sil
  5. benzer içeriği taşıyan bi site daha war

    http://hasanamedi.blogspot.com/

    belki yardımı dokunur

    hade eywallah

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, bu sitedeki bazı deyişler elimizdeki metinde yok. Araştırma yapıp metine ekleyeceğim. Asıl benden eyvallah. :)

      Sil
  6. ''kurdi'' kelimesinin İbranice'de ''boş kafalı'' anlamına geldiğini bi yerde okuduğumu anımsadım ama açıkçası kaynak veremiyeceğim. sizin bulabileceğinizi umuyorum

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bahsettiğiniz "kurdi" kelimesinin kökenlerini araştırıp en kısa zamanda size yanıt vereceğim. Sağlıcakla kalın...

      Sil
  7. Alavere dalavere, Kürt Memet nöbete: Bir işte bütün yükü, sorumluluğu yetersiz kişiye bırakma durumunda söylenir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler, bu deyişi metine ekledim ve size de katkıda bulunanlar kısmında teşekkür ettim. Sağlıcakla kalın...

      Sil
  8. sayın raskolnikov bahsi geçen http://hasanamedi.blogspot.com/ adresinin sahibiyim.Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeniyim.Uzun yıllardır okumalarımdan gözlemlerimden ulaştığım sonuçları bir prototip olarak kaleme aldığım, blogda "dil faşizmi" adıyla yayınladığım makalemden de faydalandığınızı memnuniyetle farkettim.daha da geliştirdiğim ve mutlaka kapsamlı bir yapıta dönüştürme amacında olduğumu da belirtmeliyim.doğrusu bu belirlemelerimin ilk kez tarafımdan kayda alındığını biliyordum.sizler de benzer belirlemelerde bulunmuşsunuz.aklın yolu bir... sevindirici bir durum...ayrımcılık,ötekileştirme ve yok etmeye kadar giden o netameli yolda oluşturulan bu kirli kabul edilemez literatüre karşı farkındalığın gelişmesi büyümesi kendi adıma sevindirici...sizinle tanışmak bu konuda fikir alışverişinde bulunma isteğimi iletiyorum

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. sayın raskolnikov size nasıl ulaşabilirim ?amedaram@hotmail.com yada hayus@passport.com msn adreslerinden bana ulaşabilirsiniz.selamlar..:(http://hasanamedi.blogspot.com/un sahibi)

      Sil
    2. Sizin topladığınız ayrımcı deyişler, elimdeki metnin gelişmesine katkıda bulundu. Amacım, Türkçe'deki bütün ayrımcı deyişleri bir araya getirip analiz etmek olduğundan, bu katkınız için size teşekkür etmek isterim. Son yıllarda Türkiye'de ve dünyada yükselişe geçen nefret söyleminin karşısında durulması noktasında taşıdığımız ortak duyarlılık beni çok mutlu etti. Sizinle tanışmaktan ve ayrımcı literatür konusunda yapılabilecek çalışmalar konusunda birlikte çalışmaktan zevk duyarım. Tekrar, ilgi ve katkınız için teşekkürler.

      Not: Bu blog çalışması bana şunu çok açık bir şekilde gösterdi: Türkiye'de ırkçılıktan cinsiyetçiliğe kadar ayrımcılığa karşı duyarlı bir duruş sergileyen çok değerli insanlar var. Diğer bir deyişle, hiç de yalnız değiliz.

      Sil
  9. sayın raskolnikov sizinle nasıl iletişime geçebilirim? "amedaram@hotmail.com" msn adresimdir.görüşebilirsek sevinirim.selamlar (http://hasanamedi.blogspot.com/un sahibi?)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mail adresim: ahmettanozcan@gmail.com Buradan haberleşebiliriz. Selamlar...

      Sil
  10. asıl kahreden bu tarz deyim ve söylemlerin hala çok güncel, muktedir ve muktedir kafalı bir çok kişi tarafından kullanılıyor ve benimseniyor olması. özellikle direkt olarak hiç utanmadan kürtçe olan keko, kıro gibi kelimelerle dilin kendi doğasında olanı çirkin gibi göstererek o ırkın bütününüyle doğasında kötü olduğu izlenimi ve inancı yaratması daha da çekilemezdir. bu aşağılık kompleksi tezahürü deestetize etme, yokedici bir güdüyle ötekileştirme ve yabancılaştırma yok olmadan toplum düzelemeyecektir, blogunuz için teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yaptığınız bu analiz için, ben size teşekkür ederim.

      Sil
  11. Duyuru: Ayrımcı Sözlük'ü destekleyen ve sözlüğe katkı sağlayan değerli arkadaşlar, Facebook'ta "Eşeğe Kürt demişler, iki hafta saman yememiş." ayrımcı deyişi hakkında ne yazık ki çok üzücü yorumlar yapıldığını gözlemlemekteyim. Kürtlere yönelik bu ırkçı deyişi paylaşan birçok kişi, bu deyişin ırkçı olduğunu söylemek yerine, yanıt olarak Kürtçe Türklere yönelik ırkçı deyişleri sıralamayı tercih etmiş durumda. Kısaca, birçok kişinin Kürtlere yönelik yapılan ırkçılığa karşı, Türklere yönelik ırkçılık yapmayı tercih ettiklerini görüyoruz. Bu arkadaşlara Ayrımcı Sözlük'ü önerdim, umarım takım tutar gibi taraf tutanlar, ırkçılığın evrensel olduğunu, her etnik, dinsel vb. kimliğe saygı duyulması gerektiğini çok geç olmadan anlarlar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Katılıyorum. bu ayrımcı ve (bir Türk olarak) utandırıcı bulduğum hakareti babamdan duymuştum "böyle derler" demişti. Daha sonra bir komedi filminde (kanlı katil) Cengiz hanla dalga geçildiğinde bundan rahatsız olduğunu üzülerek gördüm.

      Sil
  12. kürtler için söylenen bir kaç sözü ben de yazayım. "ne lazım Kürde bisiklet." , "Kürdün aklı ya sıçarken ya da kaçarken gelir." ve "Kürdün son aklıé gibi sözlerde var...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba, öncelikle önerdiğiniz deyişler için teşekkür ederim. Bu deyişlerden "Kürdün aklı.." deyişini listeye ekledim, ayrıca bunun Türkler için de kullanıldığını gördüğüm için Türkler kategorisine de ekledim. "Ne lazım Kürde bisiklet" deyişinin internette de kullanıldığını gördüm, her ne kadar aşağılayıcı bir anlam taşıdığı belli olsa da, bu deyişin tam olarak ne anlama geldiğini anlamadım. Bu konuda size danışmak istiyorum. Son olarak, "Kürdün sok aklı" deyişinin ise internette bir kullanımına rastlamadım. Bu deyişi de örneklendirebilirseniz harika olur. Tekrar çok teşekkürler katkınız için... (Not: Ben de bu deyişleri araştırmaya devam edeceğim.)

      Sil
  13. Atasözleri ve deyimler sorgulanmalı.Gelenek elbette toplumların yaşantısından silinemez,o bir topluma ruhunu verir.Fakat bir çok atasözü ve deyim çağımızın değerleri ile zıtlık gösteren ayrımcı,aşağılayıcı,kadın düşmanı muhteva içermektedir.İnsanın yükseltildiği bir kültür çerçevesinde bu sözler hafızalardan silinmelidir.Türk Dil Kurumu nun da bu konuda bir açılım yapması,bahsettiğim çabalara ön ayak olması gerektiğini düşünüyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de sizin gibi düşünüyorum, keşke TDK dilimize nüfuz etmiş ayrımcılık konusunda bir açılım gerçekleştirse. Bu eksikliği biz doldurmak zorunda kalmasak... Bu konu çok önemli; çünkü, dil özgürleşmeden insan özgürleşebilir mi?

      Sil
  14. "kürt getirdigini yemeden gitmezmiş" diye de bir söz oldugunu biliyorum..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili ozguniloğlu, bu deyişi listeye ekledim. Katkınızdan dolayı çok teşekkür ederim, lütfen bloga katkıda bulunmaya devam edin. Sevgi ve saygılarımla..

      Sil
  15. Merhaba, Ellerinize sağlık bu blog için. Bir de "lavuk" kelimesi var. Kürtçe erkek çocuk anlamına gelen "lawik"tan geliyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba Güllistan, "lavuk" kelimesinin de tıpkı "keko" ve "kıro" gibi Kürtçe'den türetilmiş olması gerçekten çok önemli. Bu kelimenin kökenini araştırıp listeye ekleyeceğim. Geç yanıt verebildiğim için kusura bakmayın. Katkınız için teşekkürler.

      Sil
  16. Bir de en önemlilerinden "kuyruklu Kürt" var. En önemlilerinden biridir. Nazım'ın bir şiirinde de geçer:
    Hüsnü Çavuşla on beş yıl,
    bayan hemşire,
    kalmadı gezmediğimiz yer.
    Karadeniz'de içinde Lazların,
    Şarkta Kürtlerin arasında.
    Kürtlere kuyruklu derler, yalan.
    Kuyrukları yok.
    Yalnız çok asi, çok fakir
    insanlar.
    Zenginleri de var
    ama az...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. "Kuyruklu Kürt" ırkçı deyişi için çok teşekkürler Güllistan. Bir de Nazım'ın şiiriyle deyişi örneklemeniz gerçekten bulunmaz bir katkı olmuş. En yakın zamanda, size referans vererek bu deyişi listeye ekleyeceğim. Sevgiler.

      Sil
  17. hepsi doğru laz hakkında ki de çok doğru. bunlar boşuna edilmiş laflar değil. herşeyide illa kendi acı tecrübesiyle öğrenmek isteyen , buyursun öğrensin. ırkçı sözler değil bunlar, zamanla , tecrübeyle kazanılmış bilgiler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Pek saygıdeğer adsız, düşüncenize saygı duyuyorum; ancak, Ayrımcı Sözlük ile göstermeye çabaladığımız çok değer verdiğimiz ata mirası atasözleri, deyim ve deyişlerin her zaman doğru olmadıkları ve kimi zaman da belli olumsuz özellikleri belli insan gruplarıyla belli amaçlar doğrusunda eşleştirdikleridir. Tamamen zıt şeyleri söyleyen atasözlerinin var olduğunu biliyoruz; peki hangisinin doğru olduğunu nereden bilebiliriz? Yine, Kürtlere karşı söylenen bir sözün başka bir yerde Romanlara ya da başka bir dilde Türklere ya da Müslümanlara karşı söylenmesi bu deyişlerin arkasında ırkçı bir art niyet saklandığını göstermez mi? Saygılar.

      Sil
  18. Bunların birkaçına kulağım aşina oldu. Devamlı duyduğum için çok sıradan geliyordu. Ama gerçekten çok üzücü bir durum..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Katılıyorum. Gerçekten de sıradanlaşma, normalleşme bu deyişleri bilinçsizce içselleştirmemizi sağlıyor çünkü.

      Sil
  19. "KÜRT GETİRDİĞİNİ YEMEZ YEMEDEN DE GİTMEZ" Bunu tam olarak açıklayabilir misiniz? ırkçı bir söylem olması dışında ne anlama geldiğini yazarsanz sevinirim

    YanıtlaSil
  20. Bazı kayıtlarınızı kendi blogumda sizin linkinizi vererek yayınladım. Sorun olmaz umarım.
    https://ayrimciligahayir.blogspot.com/

    YanıtlaSil